ADANA (GÜNAYDIN) – Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Semih Karademir, Adana’nın Türkiye’deki turunçgil üretiminin yüzde 28’lik kısmını karşıladığını söyledi. Rusya krizinin ardından hazırladığı yaş sebze ve meyve üretimi raporunda önemli açıklamalarda bulunan Karademir, “Türkiye’deki turunçgil üretimi 3,7 milyon ton. Bu üretimin 1.85 milyon tonu ihraç edilmekte, bu ihracattan ülkeye 1 milyar dolarlık bir gelir sağlanmaktadır. Adana’nın Türkiye tarım sektörünün GSYİH’ye katkısı 5,6 milyar TL’dir. Bu miktar içerisinde turunçgillerin katkısı oldukça fazladır. Bundan dolayı ülkeler arası ilişkilerde ve ülke içerisinde turunçgillerle ilgili gelişecek olumsuz politikaların Adana tarım ekonomisine zarar vereceği aşikârdır” dediTarımdaki son süreci değerlendiren Semih Karademir, “Yaş sebze meyve ve turunçgiller açısından Adana tarımı incelendiğinde, turunçgillerin ön plana çıktığı ve ülkenin narenciye deposu olarak görüldüğü açıktır. 2015 yılı ihracat sezonu incelendiğinde bölgemizdeki limon ve mandarin hasatlarının sonuna gelindiğini, greyfurt ve portakal hasat sezonunun yeni başladığını söyleyebiliriz. Rusya ile yaşanan kriz hasadı yeni başlayan portakal üretimini olumsuz etkileyecektir. Krizin devamı durumunda turunçgil ihracatının yüzde 50’sinin Rusya’ya yapıldığı düşünüldüğünde özellikle Adana tarım ekonomisi büyük zarar görecektir” diye konuştuÖNEMLİ ÖNERİLERTarım sektöründe yaşanan sorunlar ile ilgili önemli önerilerde bulunan Karademir, “Kısa vadede, yerel yönetimlerin ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın katkılarıyla portakal ve mandarin ürünlerinin halka ve öğrencilere ulaştırılmasını sağlamaları gerekmektedir.Krizden zarar görecek üreticilerin sürdürülebilir tarım prensibinden zararları karşılanmalıdır. Uzun vadede, ise meyve alanları hedef pazarların tüketici eğilimlerine göre belirlenen güncel çeşitlerle yapılandırılmalıdır. Coğrafi işaretleme, markalaşma ve tanıtım faaliyetlerine önem verilmelidir. Meyvecilik gelecek yıllarda şiddetini artırması beklenen kuraklık sorunu dikkate alınarak planlanmalıdır. Yaşlanmış ve verimden düşmüş bahçeler (Fındık ve çay gibi) çağdaş meyvecilik ilkelerine uygun olarak yenilenmelidir. Meyve bahçeleri bodur ya da yarı bodur anaçlar üzerinde sık dikim sistemleri esas alınarak kurulmalıdır. Standardizasyona ve ambalajlamaya önem verilmeli; soğuk depolar yaygınlaştırılmalı ve kapasiteleri artırılmalıdır. Fındık, kayısı, antepfıstığı, incir gibi türlerde aflatoksin riskine karşı kurutma makinelerinden yararlanılmalıdır. Çoğu küçük ölçekli işletmelere sahip olan meyve üreticilerinin örgütlenmesi desteklenmelidir. Kalıntı analiz laboratuarlarının sayılarının artırılmalıdır. Rekabet şansının yükseltilebilmesi için destek ve kredi miktarları artırılmalıdır. Sebze yetiştiriciliğinde pazar olanaklarının artırılmalı, küçük çiftçiler desteklenmeli, üreticileri kooperatifleşmeye yönlendirilmelidir. Sebzecilikte en önemli sorun pazarlama sorununun çözülememiş olmasıdır. Üretimin ancak %4’ü satılabilmekte; üretilen sebzenin yüzde 25-30’luk kısmı pazarlama öncesi ve sonrasında kayba uğramaktadır. Dış pazarlarda yerel ürünleri daha fazla tercih edilmektedir. Bu avantaj iyi değerlendirilmelidir. Ülkemizin yerel çeşitlerinin ıslah yoluyla kaliteleri artırılmalıdır. Böylelikle gen kaynaklarımız da değerlendirilmiş olacaktır.”
Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Semih Karademir’in hazırladığı rapor şöyle: TOPLAM ÜRETİM 46,7 MİLYON TON
TÜİK verilerine göre 2014 yılında ülkemizin toplam meyve ve sebze üretimi 46,7 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Bunun 17,1 milyon tonu meyve üretiminden, 28,6 milyon tonu ise sebze üretiminden kaynaklanmıştır (Tablo 9). 2013 yılı itibariyle Türkiye’nin sebze üretim kompozisyonuna bakıldığında domates, hıyar, biber, patlıcan ve karpuz gibi ürünlerin de dahil olduğu meyvesi için yetiştirilen sebze grubunun toplam sebze üretiminden %83’lük pay aldığı görülmektedir. Nitekim 11,8 milyon tonluk üretim hacmiyle domates ülkemizde en çok yetiştirilen sebze olup, toplam sebze üretiminden %42 pay almaktadır. Bu ürünü 3,9 milyon tonluk üretimle karpuz ve 2,2 milyon ton ile biber (salçalık, dolmalık ve yeşil) izlemektedir. Yumru ve kök sebze grubundan olan kuru soğan 1,9 milyon tonluk üretimiyle dördüncü sırada yer almaktadır. 2013 yılında en çok üretilen meyve önceki yıllarda olduğu gibi üzüm olmuş, söz konusu ürün 4 milyon tonluk üretim hacmiyle toplam üretimden %22 pay almıştır. İkinci sırada 3,7 milyon tonluk üretim ve %20’lik payla turunçgil grubu gelmektedir. Elma ise 3,1 milyon ton ile en çok üretilen üçüncü meyve konumundadır.Yıllara Göre Meyve ve Sebze Üretimi (Bin Ton)
Yıllar Meyve üretimi Sebze üretimi Toplam
1970 7.414 8.439 15.853
1975 7.476 9.562 17.038
1980 9.545 11.990 21.535
1985 9.012 15.258 24.270
1990 10.747 16.457 27.204
1995 10.824 18.944 29.768
2000 13.421 22.358 35.779
2005 14.715 24.320 39.035
2010 16.386 25.997 42.383
2011 17.195 27.547 44.742
2012 18.013 27.820 45.833
2013 18.239 28.448 46.687
2014 17.104 28.570 45.674
Kaynak: TÜİKTÜRKİYE YAŞ MEYVE VE SEBZE İHRACATITürkiye dünyada 4. büyük yaş meyve sebze üreticisidir. Türkiye’nin seçilmiş ürünlerdeki, dünya üretim payı şöyle: Biber (%7,4), Domates (6,6), Üzüm (%5,4), Karpuz (%4,5), Hıyar (%4,4), Limon (%4,3), Elma (%3,7).Türkiye incir, kayısı, kiraz ve ayvada en büyük üreticilerden birisi olup; domates, biber ve hıyarda üçüncü en büyük üreticidir.
Türkiye’nin 1996 yılında 490 milyon dolar dolayında olan yaş meyve ve Sebze ihracatı, 2000 yılında 434 milyon dolar düzeyine gerilemiştir. 2005 yılında 1,1 milyar dolar olarak gerçekleşen ihracat 2013 yılında 2,3 milyar dolara yükselmiştir.Türkiye’nin Ürünlere Göre Yaş Meyve ve Sebze İhracatı
Sıra Ürünler Ton Bin $ Payı (%)
1 Domates 483.279 391.378 17,0
2 Mandarin 532.062 356.533 15,4
3 Limon 410.328 299.764 13,0
4 Üzüm 203.389 187.710 8,1
5 Portakal 281.474 184.353 8,0
6 Kiraz 53.467 154.717 6,7
7 Nar 136.088 112.167 4,9
8 Greyfurt 137.231 92.210 4,0
9 Biber 68.134 82.250 3,6
10 Hıyar ve Kornişon 78.035 63.980 2,8
Genel Toplam 3.316.782 2.307.659 100,0
Kaynak: TÜİKEn çok gelir getiren yaş meyve-sebze ürünü 391 milyon dolarla domatestir. Bu ürünü sırasıyla mandarin (357 milyon dolar), limon (300 milyon dolar), üzüm (188 milyon dolar) ve portakal (185 milyon dolar) izlemektedir. 2013 yılı itibarıyla limon, portakal, mandarin ve greyfurttan oluşan turunçgil grubunun toplam üretiminin (3,7 milyon ton) yaklaşık %37’si ihracata konu olmuştur. 2013 yılında yılda Rusya Federasyonu, ihracatımızdaki liderliğini korumuş, 878 milyon dolarla yaş meyve-sebze ihracatımızdan % 38’lik bir pay almıştır. İkinci sıradaki ülke Irak’ın 255 milyon dolarlık ihracatla aldığı pay %11 olmuştur. Üçüncü sırada yer alan Ukrayna ise 232 milyon dolarlık ihracatla %10 düzeyinde pay almıştır.Türkiye’nin Ülkelere Göre Yaş Meyve ve Sebze İhracatı
Sıra Ülkeler Ton Bin $ Payı (%)
1 Rusya 1.082.599 877.709 38,0
2 Irak 632.871 255.113 11,1
3 Ukrayna 333.363 232.339 10,1
4 Almanya 119.502 198.269 8,6
5 Bulgaristan 146.495 96.247 4,2
6 S.Arabistan 103.573 64.467 2,8
7 Romanya 82.805 60.480 2,6
8 Hollanda 35.400 42.837 1,9
9 İngiltere 30.954 37.433 1,6
10 Moldova 49.112 32.296 1,4
Genel Toplam 3.316.782 2.307.659 100,0
Kaynak: TÜİK
Türkiye Tarımında Öne Çıkan Adana’nın Tarım Ürünleri
Ürünler Türkiye Üretimi
(ton) Adana Üretimi
(ton) Oran
(%)
Greyfurt 228.799 170.414 74.48
Mandarin 942.226 270.842 28.74
Portakal 1.781.258 370.616 20.81
Limon 726.283 142.591 19.63
Karpuz 3.887.324 775.219 19.94
Kavun 1.699.550 118.365 6.96
Nar 383.085 34.098 8.90
Kaynak: TÜİK
Ziraat Mühendisleri Odası Adana Şube Başkanı Semih Karademir’in hazırladığı rapor şöyle: TOPLAM ÜRETİM 46,7 MİLYON TON
TÜİK verilerine göre 2014 yılında ülkemizin toplam meyve ve sebze üretimi 46,7 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Bunun 17,1 milyon tonu meyve üretiminden, 28,6 milyon tonu ise sebze üretiminden kaynaklanmıştır (Tablo 9). 2013 yılı itibariyle Türkiye’nin sebze üretim kompozisyonuna bakıldığında domates, hıyar, biber, patlıcan ve karpuz gibi ürünlerin de dahil olduğu meyvesi için yetiştirilen sebze grubunun toplam sebze üretiminden %83’lük pay aldığı görülmektedir. Nitekim 11,8 milyon tonluk üretim hacmiyle domates ülkemizde en çok yetiştirilen sebze olup, toplam sebze üretiminden %42 pay almaktadır. Bu ürünü 3,9 milyon tonluk üretimle karpuz ve 2,2 milyon ton ile biber (salçalık, dolmalık ve yeşil) izlemektedir. Yumru ve kök sebze grubundan olan kuru soğan 1,9 milyon tonluk üretimiyle dördüncü sırada yer almaktadır. 2013 yılında en çok üretilen meyve önceki yıllarda olduğu gibi üzüm olmuş, söz konusu ürün 4 milyon tonluk üretim hacmiyle toplam üretimden %22 pay almıştır. İkinci sırada 3,7 milyon tonluk üretim ve %20’lik payla turunçgil grubu gelmektedir. Elma ise 3,1 milyon ton ile en çok üretilen üçüncü meyve konumundadır.Yıllara Göre Meyve ve Sebze Üretimi (Bin Ton)
Yıllar Meyve üretimi Sebze üretimi Toplam
1970 7.414 8.439 15.853
1975 7.476 9.562 17.038
1980 9.545 11.990 21.535
1985 9.012 15.258 24.270
1990 10.747 16.457 27.204
1995 10.824 18.944 29.768
2000 13.421 22.358 35.779
2005 14.715 24.320 39.035
2010 16.386 25.997 42.383
2011 17.195 27.547 44.742
2012 18.013 27.820 45.833
2013 18.239 28.448 46.687
2014 17.104 28.570 45.674
Kaynak: TÜİKTÜRKİYE YAŞ MEYVE VE SEBZE İHRACATITürkiye dünyada 4. büyük yaş meyve sebze üreticisidir. Türkiye’nin seçilmiş ürünlerdeki, dünya üretim payı şöyle: Biber (%7,4), Domates (6,6), Üzüm (%5,4), Karpuz (%4,5), Hıyar (%4,4), Limon (%4,3), Elma (%3,7).Türkiye incir, kayısı, kiraz ve ayvada en büyük üreticilerden birisi olup; domates, biber ve hıyarda üçüncü en büyük üreticidir.
Türkiye’nin 1996 yılında 490 milyon dolar dolayında olan yaş meyve ve Sebze ihracatı, 2000 yılında 434 milyon dolar düzeyine gerilemiştir. 2005 yılında 1,1 milyar dolar olarak gerçekleşen ihracat 2013 yılında 2,3 milyar dolara yükselmiştir.Türkiye’nin Ürünlere Göre Yaş Meyve ve Sebze İhracatı
Sıra Ürünler Ton Bin $ Payı (%)
1 Domates 483.279 391.378 17,0
2 Mandarin 532.062 356.533 15,4
3 Limon 410.328 299.764 13,0
4 Üzüm 203.389 187.710 8,1
5 Portakal 281.474 184.353 8,0
6 Kiraz 53.467 154.717 6,7
7 Nar 136.088 112.167 4,9
8 Greyfurt 137.231 92.210 4,0
9 Biber 68.134 82.250 3,6
10 Hıyar ve Kornişon 78.035 63.980 2,8
Genel Toplam 3.316.782 2.307.659 100,0
Kaynak: TÜİKEn çok gelir getiren yaş meyve-sebze ürünü 391 milyon dolarla domatestir. Bu ürünü sırasıyla mandarin (357 milyon dolar), limon (300 milyon dolar), üzüm (188 milyon dolar) ve portakal (185 milyon dolar) izlemektedir. 2013 yılı itibarıyla limon, portakal, mandarin ve greyfurttan oluşan turunçgil grubunun toplam üretiminin (3,7 milyon ton) yaklaşık %37’si ihracata konu olmuştur. 2013 yılında yılda Rusya Federasyonu, ihracatımızdaki liderliğini korumuş, 878 milyon dolarla yaş meyve-sebze ihracatımızdan % 38’lik bir pay almıştır. İkinci sıradaki ülke Irak’ın 255 milyon dolarlık ihracatla aldığı pay %11 olmuştur. Üçüncü sırada yer alan Ukrayna ise 232 milyon dolarlık ihracatla %10 düzeyinde pay almıştır.Türkiye’nin Ülkelere Göre Yaş Meyve ve Sebze İhracatı
Sıra Ülkeler Ton Bin $ Payı (%)
1 Rusya 1.082.599 877.709 38,0
2 Irak 632.871 255.113 11,1
3 Ukrayna 333.363 232.339 10,1
4 Almanya 119.502 198.269 8,6
5 Bulgaristan 146.495 96.247 4,2
6 S.Arabistan 103.573 64.467 2,8
7 Romanya 82.805 60.480 2,6
8 Hollanda 35.400 42.837 1,9
9 İngiltere 30.954 37.433 1,6
10 Moldova 49.112 32.296 1,4
Genel Toplam 3.316.782 2.307.659 100,0
Kaynak: TÜİK
Türkiye Tarımında Öne Çıkan Adana’nın Tarım Ürünleri
Ürünler Türkiye Üretimi
(ton) Adana Üretimi
(ton) Oran
(%)
Greyfurt 228.799 170.414 74.48
Mandarin 942.226 270.842 28.74
Portakal 1.781.258 370.616 20.81
Limon 726.283 142.591 19.63
Karpuz 3.887.324 775.219 19.94
Kavun 1.699.550 118.365 6.96
Nar 383.085 34.098 8.90
Kaynak: TÜİK