Sıradan yurttaşları en ürküten sözlerden biridir “rant çarkı”. Çünkü rant çarkının işlediği yerde söz konusu olan yurttaşın parasıdır. Akla hayale gelmeyecek yöntemlerle yine akla hayale gelmeyecek alanlarda kurulan rant çarklarında halkın parası birilerinin cebine girer. Örnek mi istiyorsunuz? Gazetemizin dünkü sayısında röportajı yer alan Çukurova Üniversitesi Organ Nakli Araştırma ve Uygulama Merkezi (ÇORMER) Müdürü Prof. Dr. Uğur Erken’in diyaliz merkezleriyle ilgili sözlerine kulak verelim. Türkiye’de 60-70 bin civarında kronik böbrek yetmezliği sorunu yaşayan kişi olduğunu belirten Prof. Dr. Erken, bunların yarısının yani yaklaşık 30 binin organ nakli yapılabilecek durumda olduğuna dikkati çekiyor. Erken, buna karşılık Türkiye’de yılda yapılan böbrek naklinin üç bini bile bulmadığını belirtiyor ve bu hastaların böbrek nakli olmak için gelmediğini anlatıyor. “Nerede bu hastalar” diye sorduğumuzda ise aldığımız yanıt “Diyaliz merkezlerinde” oluyor ve Prof. Dr. Erken, en can alıcı noktayı anlatıyor: “Bir hastaya böbrek nakli yapıp 5 yıl da ona bakarsanız, bu sürede devlete maliyeti 100 küsur bin dolardır. Bir hastaya 5 yıllık diyaliz tedavisi uygularsanız bunun devlete maliyeti ise 300 küsur bin dolardır. Demek ki her bir hastada 200 bin dolar kamu zararı var. Yılda da kişi başına 40 bin dolar yapar bu rakam. Ben 50 böbrek nakli yaptığım zaman bunu 200 bin dolarla çarpın ve ne kadar kamu yararına tasarruf sağladığımı hesaplayın. Bir yıllık kazançla buraya hastane yapılır. Nerede bu hastaneler? Nerede bu hastalar? Sağlık Bakanlığı’na bu konuda da bir öneri yapmıştım. Organ nakli merkezlerine yetki verin, gidelim diyaliz merkezlerine nakil olabilecek hastaları alalım dedim ama bu önerim de dikkate alınmadı. Hiçbir şey yapılmadı.” Bunlar yorum yapmaya gerek bırakmayacak sözler. Rant çarkı olup olmadığına siz karar verin. Bu noktada Sağlık Bakanlığı’na ve Adana İl Sağlık Müdürlüğü’ne sormak gerekiyor: Türkiye’de ve Adana’da kaç tane diyalize giren hasta var? Bu hastaların kaçına böbrek nakli yapıldı? Bu hastalara organ nakli yapılamıyor mu? Organ nakli yapılabiliyorsa neden organ nakli yapılmıyor? Bugüne kadar bu nedenle oluşan kamu zararı Adana’da ve Türkiye’de ne kadar? Bu sorulara bir yanıt alabileceğimizi açıkçası düşünmüyorum. Bu soruların yanıtını Bilgi Edinme Yasası kapsamında bile istesek yanıt alamayacağımıza adım gibi eminim. İl Sağlık Müdürlüğü’nün 112 Acil Servis’e yapılan ihbar telefonlarıyla ilgili istatistik talebine bile kamuyu ilgilendirmediği gerekçesiyle olumsuz yanıt verdiğini düşünecek olursak böylesi bir konuda yanıt alabilme olasılığınız sıfırın altındadır. Hepimize geçmiş olsun.