MUSTAFA ÖZKE
ADANA (GÜNAYDIN) – Çukurova Üniversitesi Fen–Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Topoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Doğan Dönmez, ‘şifreleme ve şifre çözme/deşifre etme’ gibi kavramların geçmişten günümüze hâlâ önemini koruduğunu belirterek, Sezar başta olmak üzere zamanında birçok Roma imparatorunun mesajlarını bazı şifreleme yöntemlerini kullanarak gönderdiğini söyledi. Dönmez, geçmişte bazı savaşların bile şifrelerin çözülmesinden kaynaklandığını belirterek, sonu ölümle biten şifre çözülmelerinin de olduğunu ifade etti.
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi (ÇÜTAM) Kültür Evi’nin konuğu ÇÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Topoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Doğan Dönmez oldu.
ÇARŞAMBA GÜNÜ SAAT 15.30’DA
Açılışta konuşan Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi (ÇÜTAM) Kültür Evi Müdürü Prof. Dr. Deniz Abik, yeni konular ve yeni katılımcılarla Kültür Evi’nin her geçen gün daha da zenginleştiğini söyledi.
Prof. Dr. Deniz Abik, her hafta Çarşamba günü saat 15.30’da yaptıkları programa ilginç konularla, birbirinden değerli konukları ağırladıklarını dile getirerek, bu haftaki konuğun Çukurova Üniversitesi Fen–Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Topoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Doğan Dönmez olduğunu dile getirdi.
ŞİFRELEME NEDİR?
“Matematik ve Şifreleme” başlıklı konuşmasıyla ÇÜTAM katılımcılarıyla buluşan Prof. Dr. Dönmez, ‘şifreleme ve şifre çözme/deşifre etme’ gibi kavramlar üzerinde durdu. Şifrelemeyi “bir mesajı bir anahtar kullanarak yalnızca belirli kişilerin anlayabileceği şekilde anlaşılmaz bir hâle getirmek” şeklinde tanımlayan Prof. Dr. Dönmez buna bağlı olarak şifre çözmeyi ise “şifrelenmiş bir mesajdaki (şifre metin) asıl metni, herkesin sahip olmadığı özel bir bilgiyi çözmek, deşifre etmek” olarak ifade etti.
NERELERDE KULLANILMIŞTIR?
Konuşmasına çok eski zamanlarda kullanılmış olan bazı şifreleme yöntemlerinden bahsederek devam eden Prof. Dr. Dönmez, Sezar başta olmak üzere zamanında birçok Roma imparatorunun mesajlarını bazı şifreleme yöntemlerini kullanarak gönderdiğini söyledi. Ayrıca, eski zamanlarda bazı şifreleme yöntemlerini kullanmış olanlar arasında İskoç Kraliçesi Mary’i, İtalyan Mafya elebaşı Provenzano’yu ve Yahudiler’i sıralayan Prof. Dr. Dönmez zamanla şifreleme yöntemlerinin ve şifreli metinlerin çözülmeye başlandığını ifade etti. Prof. Dr. Dönmez, konuyla ilgili olarak Al-Kindi’den bahsetti. Bu kişinin M.S. 9. yüzyılda yazdığı bir kitapta çeşitli şifreli metinlerin frekans analizi ile çözümüne dair bazı bilgiler verdiğini ifade eden Prof. Dr. Dönmez 15. yüzyıldan sonra şifre çözme konusunda farklı yöntemlerin geliştiğini hatırlattı. Prof. Dr. Dönmez, bu yöntemlerden en yaygın olanının Vigenere şifresi olduğunu belirterek bu şifrenin Al-Kindi’nin yöntemine karşın geliştirildiğini vurguladı.
ABD ALMANYA’YA SAVAŞ AÇTI
Geçmişte bazı şifreli telgrafların savaş nedeni sayıldığını belirten Prof. Dr. Dönmez, “1917’de Alman Dışişleri Bakanı’nın Meksika’daki büyükelçisine gönderdiği şifreli telgraf, İngilizler tarafından çözüldü. Ve mesajın içeriği ABD’ye iletildi. Bu telgraf ABD’nin Almanya’ya savaş açmasında en önemli neden oldu.” dedi
Prof. Dr. Dönmez, “1587’de İskoçya Kraliçesi Mary, İngiltere Kraliçesi Elizabeth’e ihanetle suçlandı. Davadaki en önemli delil yazdığı şifreli mektuplardı. Tutuklanmadan önce mektuplarda kullandığı şifre kolayca çözülmüş, mektuplara eklemeler yapılıp, deliller oluşması sağlanmıştı. Mary yargılandı. İhanetten suçlu bulundu. Kafası kesilerek idam edildi.” diye konuştu.
MAFYA PATRONUNUN ŞİFRELERİ
Geçmişte İtalya polisinin yaptığı bir baskını anlatan Prof. Dr. Doğan Dönmez, “İtalya polisi 25 Ocak 2005’te 1963’ten beri kaçak mafya patronu Bernardo Provenzano’nun Sicilya’daki evine baskın yaptı. Kendisi yakalanmadı ama Sezar şifresinin bir benzerini kullanarak, ailesi ve adamlarıyla haberleşmek için yazdığı mesajlar ele geçirildi. Bu mesajlardan hayatta olduğu ve hala mafyayı yönettiği kesinleşti. Bernardo Provenzano’nun şifresi harfler yerine rakamlar kullanmasıydı. A yerine 5, B yerine 4 kullanması gibi. Şifreli mesajları kolayca çözüldü. Mesajlar pek çok olayı çözdü. Kendisi de 11 Nisan 2006’da yakalandı” şeklinde konuştu.
Konuşma sonunda katılımcılardan gelen soruları da yanıtlayan Prof. Dr. Doğan Dönmez’e katkı ve katılımlarından dolayı Merkez Müdürü Prof. Dr. Deniz Abik tarafından plaket takdim edildi.
ADANA (GÜNAYDIN) – Çukurova Üniversitesi Fen–Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Topoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Doğan Dönmez, ‘şifreleme ve şifre çözme/deşifre etme’ gibi kavramların geçmişten günümüze hâlâ önemini koruduğunu belirterek, Sezar başta olmak üzere zamanında birçok Roma imparatorunun mesajlarını bazı şifreleme yöntemlerini kullanarak gönderdiğini söyledi. Dönmez, geçmişte bazı savaşların bile şifrelerin çözülmesinden kaynaklandığını belirterek, sonu ölümle biten şifre çözülmelerinin de olduğunu ifade etti.
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi (ÇÜTAM) Kültür Evi’nin konuğu ÇÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Topoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Doğan Dönmez oldu.
ÇARŞAMBA GÜNÜ SAAT 15.30’DA
Açılışta konuşan Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi (ÇÜTAM) Kültür Evi Müdürü Prof. Dr. Deniz Abik, yeni konular ve yeni katılımcılarla Kültür Evi’nin her geçen gün daha da zenginleştiğini söyledi.
Prof. Dr. Deniz Abik, her hafta Çarşamba günü saat 15.30’da yaptıkları programa ilginç konularla, birbirinden değerli konukları ağırladıklarını dile getirerek, bu haftaki konuğun Çukurova Üniversitesi Fen–Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Topoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Doğan Dönmez olduğunu dile getirdi.
ŞİFRELEME NEDİR?
“Matematik ve Şifreleme” başlıklı konuşmasıyla ÇÜTAM katılımcılarıyla buluşan Prof. Dr. Dönmez, ‘şifreleme ve şifre çözme/deşifre etme’ gibi kavramlar üzerinde durdu. Şifrelemeyi “bir mesajı bir anahtar kullanarak yalnızca belirli kişilerin anlayabileceği şekilde anlaşılmaz bir hâle getirmek” şeklinde tanımlayan Prof. Dr. Dönmez buna bağlı olarak şifre çözmeyi ise “şifrelenmiş bir mesajdaki (şifre metin) asıl metni, herkesin sahip olmadığı özel bir bilgiyi çözmek, deşifre etmek” olarak ifade etti.
NERELERDE KULLANILMIŞTIR?
Konuşmasına çok eski zamanlarda kullanılmış olan bazı şifreleme yöntemlerinden bahsederek devam eden Prof. Dr. Dönmez, Sezar başta olmak üzere zamanında birçok Roma imparatorunun mesajlarını bazı şifreleme yöntemlerini kullanarak gönderdiğini söyledi. Ayrıca, eski zamanlarda bazı şifreleme yöntemlerini kullanmış olanlar arasında İskoç Kraliçesi Mary’i, İtalyan Mafya elebaşı Provenzano’yu ve Yahudiler’i sıralayan Prof. Dr. Dönmez zamanla şifreleme yöntemlerinin ve şifreli metinlerin çözülmeye başlandığını ifade etti. Prof. Dr. Dönmez, konuyla ilgili olarak Al-Kindi’den bahsetti. Bu kişinin M.S. 9. yüzyılda yazdığı bir kitapta çeşitli şifreli metinlerin frekans analizi ile çözümüne dair bazı bilgiler verdiğini ifade eden Prof. Dr. Dönmez 15. yüzyıldan sonra şifre çözme konusunda farklı yöntemlerin geliştiğini hatırlattı. Prof. Dr. Dönmez, bu yöntemlerden en yaygın olanının Vigenere şifresi olduğunu belirterek bu şifrenin Al-Kindi’nin yöntemine karşın geliştirildiğini vurguladı.
ABD ALMANYA’YA SAVAŞ AÇTI
Geçmişte bazı şifreli telgrafların savaş nedeni sayıldığını belirten Prof. Dr. Dönmez, “1917’de Alman Dışişleri Bakanı’nın Meksika’daki büyükelçisine gönderdiği şifreli telgraf, İngilizler tarafından çözüldü. Ve mesajın içeriği ABD’ye iletildi. Bu telgraf ABD’nin Almanya’ya savaş açmasında en önemli neden oldu.” dedi
Prof. Dr. Dönmez, “1587’de İskoçya Kraliçesi Mary, İngiltere Kraliçesi Elizabeth’e ihanetle suçlandı. Davadaki en önemli delil yazdığı şifreli mektuplardı. Tutuklanmadan önce mektuplarda kullandığı şifre kolayca çözülmüş, mektuplara eklemeler yapılıp, deliller oluşması sağlanmıştı. Mary yargılandı. İhanetten suçlu bulundu. Kafası kesilerek idam edildi.” diye konuştu.
MAFYA PATRONUNUN ŞİFRELERİ
Geçmişte İtalya polisinin yaptığı bir baskını anlatan Prof. Dr. Doğan Dönmez, “İtalya polisi 25 Ocak 2005’te 1963’ten beri kaçak mafya patronu Bernardo Provenzano’nun Sicilya’daki evine baskın yaptı. Kendisi yakalanmadı ama Sezar şifresinin bir benzerini kullanarak, ailesi ve adamlarıyla haberleşmek için yazdığı mesajlar ele geçirildi. Bu mesajlardan hayatta olduğu ve hala mafyayı yönettiği kesinleşti. Bernardo Provenzano’nun şifresi harfler yerine rakamlar kullanmasıydı. A yerine 5, B yerine 4 kullanması gibi. Şifreli mesajları kolayca çözüldü. Mesajlar pek çok olayı çözdü. Kendisi de 11 Nisan 2006’da yakalandı” şeklinde konuştu.
Konuşma sonunda katılımcılardan gelen soruları da yanıtlayan Prof. Dr. Doğan Dönmez’e katkı ve katılımlarından dolayı Merkez Müdürü Prof. Dr. Deniz Abik tarafından plaket takdim edildi.