Fibromiyalji sendromu (FMS), kronik yaygın kas-iskelet ağrısıile karakterize multisistemik bir hastalıktır. Ağır çalışma veyaşam koşullarının getirmiş olduğu zorlukların yol açtığı stres iletetiklenen FMS, artık çağın hastalığı haline gelmiştir. FMS’lihastalarda yaygın ağrının yanı sıra görülen yorgunluk, uykubozukluğu, tutukluk, depresyon, anksiyete ve bilişseldisfonksiyon gibi komorbiditeler yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemekte, kişinin yaşamla başa çıkma yeteneğini azaltmakta ve çevresi ile olan iletişimini bozmaktadır. Bu nedenlerle, FMSgünümüzde verimliliği azaltarak iş gücü kaybına ve yüksek tedavimaliyetlerine neden olan, ayrıca dikkat dağınıklığına vemotivasyon bozukluğuna yol açarak iş kalitesini düşüren önemli bir sağlık sorunu haline gelmiştir.
FMS’nin görülme sıklığı yaşla birlikteartmaktadır ve en sık 40-60 yaş arasında görülmektedir. Görülmesıklığı kadınlarda erkeklerden 4-9 kat daha fazla olmaktadır. Yaşam kalitesini ve konforunu bozan fibromiyalji, kişiyi günlük hayattan alıkoyarak, işgücü kaybına ve yüksekmiktarlarda tıbbi harcamalara neden olmaktadır.FMS, etyolojisi tam olarak bilinmeyen, kas-iskelet sisteminde yaygın ağrı şikayeti ve spesifik anatomik bölgelerde hassas noktaların varlığı, uyku bozukluğu, irritabl kolon, sabah sertliği (tutukluk), ellerde ağrı, uyuşma ve subjektif şişlik yakınmaları ile karakterize bir yumuşak doku romatizmasıdır.Nedeni halen tam olarak bilinmemekle birlikte modern hayatın getirdiği stres ve şehir insanının bilinçsiz spor aktivitelerin de bulunması suçlanmaktadır. Fibromiyalji tanısı hekimin belirti ve risk faktörlerini göz önünde bulundurması ile konur.
Fibromiyalji hastalarında 3 aydan uzun süren yaygın vücut ağrısı vardır. Ağrı ana belirtidir. Kaslarda ve eklemlerde hissedilen ağrı günden güne, haftadan haftaya değişebilir. Ağrının yeri vücudun farklı yerlerinde dolaşma eğilimi gösterse de en sık boyun, bel, kollar, göğüs, kalça ve bacaklarda hissedilir.Ağrı özellikle kötü uyku, soğuk ve nemli havalar, ve psikolojik stresle, mekanik yüklenmelerle artabilir. Hastalarda genellikle sabahları ve günün ilerleyen saatlerinde yorgunluk hissederler. Eller, kollar, ayaklar, bacaklar veya yüzde hissizlik veya karıncalanma hissiyatı da bu hastalarda gördüğümüz durumlardan belli başları olmaktadır. Bu şikayetlerin hepsi aynı anda görülmeyebilir, belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterir. Ancak kas ve eklem ağrıları, niteliksiz uyku ve yorgunluk en sık görülen şikayetlerdir.Kronik yaygın ağrılar, yorgunluk, bitkinlik, sinirlilik, uyku bozuklukları, baş ağrıları ve kabızlık fibromiyaljili hastaların önde gelen şikayetleri arasında yer alır. Hastalar genellikle şikayetlerinin bir travmadan sonra başladığını, aşırı bir fiziksel yorgunluğu takip ettiğini ya da bir enfeksiyon sonrası ağrılarının arttığını söylerler.
Fibromiyaljinin önlenmesi ve tedavisi için modern tıp açısından henüz kesin bir çözüm bilinmemektedir. Ancak hemen her hastalıktan korunmaya yardımcı olan, sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz yapmak, yeterli su içmek, bedeni asitleştiren besinlerden uzak kalmak ve yeterli istirahat en etkili korunma yöntemlerindendir. Egzersizin ayrı bir önemi vardır. Özellikle gevşeme egzersizleri, germe egzersizleri, kardiyovaskülerkondüsyon programı, yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme çok yararlı olmaktadır. Egzersiz, ısı ve elektriksel akımlardan oluşan fizik tedavi programları, ağrının azaltılması açısından etkili yöntemlerdir. FMS’de egzersizprogramları bireysel olarak düzenlenmeli, hastanın egzersizkapasitesinin altında başlanmalı ve kademeli arttırılarak hastanıntolerans durumuna göre düzenlemeler yapılmalıdır. Kas gerginliklerinin azaltılmasında masaj, miyofasiyal gevşeme ve basınç teknikleri de olumlu sonuçlar verir.Fibromiyalji sendromunda en önemli etkiyi aslında egzersizler oluşturmaktadır. Fibromiyalji sendromu tanısı olan hastalarımızın mutlaka fizyoterapiste danışmalarını ve tedavilerini olmasını önermekteyim.
Saygılarımla.
Fzt.Nurullah Ertuğrul
instagram.com/fztnurullah
[email protected]