Aynı yaş grubundaki bir ya da birden fazla bireyin kendinden daha güçsüz olan arkadaşına isteyerek, bilerek ve sürekli fiziksel,sözel, duygusal olarak zarar verici davranışlarda bulunarak saldırganlık göstermesi akran zorbalığıdır. Çocuk en çok akran grubuyla okulda karşılaştığı için akran zorbalığı daha çok okullarda görülüyor diyebiliriz. Ülkemizde sözel, fiziksel, duygusal, siber ve cinsel içerikli zorbalık görülmektedir.
Zarar verici, saldırganlık içerikli zorbalıkları genelleyecek olursak;
*****
Kişiye sistemli ve sürekli yapılan davranışlar, kişinin psikolojik, sosyal gelişimini etkileyen kasıtlı tutumlar;
Canının yanmasına, yaralanmasına neden oluyorsa: Fiziksel Zorbalık
Örneğin, itme, tükürme, vurma, bir şeyler fırlatma, vs
Çocuğa olumsuz yargılarda bulunuyorsa: Sözel Zorbalık
Örneğin; çocuğun konuşmasıyla (pelteklik, kekemelik, aksanı, şivesi), dış görünüşüyle (boy,kilo,yaş,giyim,ten rengi), dalga geçilmesi, lakap takılması, vs
Çocuğa duygusal zarar veriyorsa: Duygusal Zorbalık
Örneğin; çocuğun arkadaşları tarafından görmezden gelinmesi, yok sayılması, dışlanması, vs.
Çocuğa zorbalık uygulanırken teknolojik platformlar kullanılıyorsa; Siber Zorbalık
Örneğin; sms, E-posta, sohbet odaları, web sitelerindeki postlar, online resimler, anında mesajlaşma uygulamaları.
*****
Çocuğa cinsel olarak zarar veriyorsa: Cinsel Zorbalık
Örneğin;kişiyi süzme, cinsel dedikodular yapma, tuvalet duvarlarına yazılar yazma, zorla sarılma, öpmeye dokunmaya çalışma, vs
Anne- baba için evladına zarar verilme durumu her ne kadar zor olsa da durum çocuk için çok daha zordur. Akran zorbalığının yaşanmaması veya daha az yaşanması için çocuklarda erken yaşlarda olumlu davranış ve alışkanlıkların kazandırılması gerekir. Zorbalık yönünden riskli grupların belirlenip zorbalığı önleyici programlar geliştirilip uygulanmalıdır. Okul yöneticileri, çalışanları, öğretmenler, okul psikolojik danışmanı ve ebeveynler tarafından bu uygulamanın takibi yapılmalıdır.
*****
Peki, hangi durumlarda çocuğunuzun akran zorbalığına uğradığı aklınıza gelmelidir?
- Çocuk okula gitmeye karşı direniyorsa, (Sürekli farklı yolla deneyebilir; “bugün karnım ağrıyor, dişim ağrıyor, ödevimi yapmayı unuttum, …)
- Derslerinde düşüş yaşıyorsa,
- Düşük öz güven,
- Yalnız kalmak isteği varsa,
- Daha fazla para istiyorsa,
- İnternet ve telefon kullanımı sırasında ya da sonrasında üzülüyorsa,
- Sürekli mutsuz, sinirli ve kaygılı olduğunu görüyorsanız,
-Arkadaşlarından bahsederken bir kopukluk varsa veya onlar hakkında aşağılayıcı sözler söylüyorsa,
- Kıyafetlerinde yırtıklar görüyorsanız,
- Sürekli olarak bıkkınlık, yorgunluk veya uyku hali varsa,
-Çocuğun vücudunda yaralanmalar görüyorsanız akran zorbalığı yaşıyor olabilir. Durumdan şüphelenip önlem almalısınız.