Bana mail aracılığıyla ulaşan bir ebeveynin (izniyle) mesajını sizlerle paylaşmak istiyorum.
“Merhabalar, çocuğuma tuvalet eğitimi verirken mevsime göre hareket etmek ne kadar önemlidir, yaz mevsiminde alıştıramadım. Mevsime mi yoksa yaşına göre mi hareket etmeliyim. Herkes başka bir şey söylüyor. Ne yapmalıyım”
Tuvalet eğitiminde bezi bırakmanın zamanının belirlenmesinde mevsime göre davranmanın bazı kolaylıkları elbette vardır fakat bez bırakma, mevsime bağlı olarak değil de çocuğun gelişim dönemi göz önüne alınarak belirlenmesi gereken bir süreçtir.
Tuvalet eğitimi ebeveynler tarafından çocuklara verilirken çok dikkat edilmelidir. Yanlış ebeveyn tutumları çocuğun tüm hayatını etkileyebilir. Freud’a göre çocuğun ilk 6 yaşı kişiliğin temellerinin atıldığı yaşlar olduğundan dolayı oldukça büyük önem taşır. Bu yüzden bu durum sadece tuvalet eğitiminde değil özellikle çocuk 6 yaşına gelinceye kadar onun adına aldığınız tüm kararlar için geçerlidir.
Aile çocuğa tuvalet eğitimi verirken uygun zamanda, uygun yöntemlerle çocuğu teşvik etmelidir. Doğru eğitim verildiğinde çocuk benlik saygısı yüksek, üretken olurken; doğru eğitim verilmediğinde çocuk inatçı,asi, sinirli, cimri olabilir, kabızlık sorunu yaşayabilir, tuvaletini tutma veya altına yapma gibi davranışlar sergileyebilir.
PEKİ DOĞRU ZAMAN VE YÖNTEM NEDİR?
Öncelikle her çocuk biriciktir, tektir, özeldir. Bundan dolayı konu komşunun, eşin, dostun çocuğuyla ilgili tutumuna bakarak karar almamalısınız. Fizyolojik olarak çocuğun kas gelişimi tuvalet eğitimini verebileceğiniz oranda gelişmiş olması gerekmektedir. Kız çocukları 18. aya kadar mesane kontrolü sağlarken erkek çocukları 22. aya kadar gelişim gösteremeyebilir. Her çocuğun fiziksel gelişim dönemi farklıdır. Çocuğun hem fizyolojik hem de psikolojik olarak uygun olmasını beklemelisiniz.
Bazı kaynaklarda 18 ay-3 yaş arası çocuğu bezden kesebilirsiniz yazar. Siz de bu zaman diliminde çocuğunuza bez bıraktırma kararı aldınız diyelim; bu yanlış bir karar olabilir.Her şeyden önce bu duruma çocuğun kas gücü kontrol mekanizması uygun olmalıdır. Her çocuk biriciktir derken bunu kastediyorum. Çocuğun bu duruma direnç göstermemesi için çocuğunuzun size sinyal vermiş olması gerekir.Mesela bazı çocuklar bu sinyali;
- “Ben artık büyüdüm sizin tuvaletinize gitmek istiyorum.
- Bezimi takmasak olmaz mı?
- Bez istemiyorum”
Aşırı sert, katı tutumlar sergilememeye özen göstermelisiniz. Unutmayın ilk 6 yaş çok önemlidir ve davranışınız çocuğun tüm hayatını etkileyebilir. Süreç boyunca güler yüzlü bir şekilde olumlu cümle yapısını kullanarak, çocuğa destek olmaya özen göstermelisiniz.
Sık sık “Tuvaletin var mı?” diye sorulmamalı; çocuğunuzu gözlemleyerek tuvaletinin olup olmadığını anlamaya çalışmalısınız.
Tuvaleti onun için onun sevebileceği, dikkatini ve ilgisini çekebilecek şekilde süsleyebilirsiniz. Sevdiği çizgi film çıkartmalarını duvara asabilirsiniz.
Ebeveynler bu süreci beraber yürütmeye çalışmalı ve tutarlı davranmaya özen göstermelidir. Yani ebeveylerden biri çocuğu tuvalet eğitimine teşvik ederken diğeri de bu duruma eşlik etmeli aynı özeni göstermelidir.
Siz evde çocuğu bu duruma alıştırmaya çalışırken aynı şekilde okulda da devamlılığını sağlamak adına öğretmenleriyle de görüşerek onların da desteğini almalısınız.
Altına kaçırırsa ya da evde bir yerlerde tuvaletini yaparsa büyük tepkiler verip kızmayın. “Bazen böyle kazalar olabilir, hadi gel istersen tuvalete gidelim.” diyerek çocuğu sakinleştirebilirsiniz.
Başkalarının yanında çocuğun tuvalet eğitimi aldığını veya tuvalet eğitimi ile ilgili konuşmamaya özen göstermelisiniz. Çocuk bu süreçten utanmamalı, kendini rahat hissetmelidir.
Eğer sürece başladıysanız mutlaka devamını getirmelisiniz. Vazgeçerek çocuğun kişilik gelişimini olumsuz etkileyebilirsiniz. Bu yüzden bu eğitime tıpkı çocuğunuz kadar siz de hazır olmalısınız. Hiç bilmedikleri bir beceriyi kazanıyorlar biraz zor ve uzun sürebilir. Sabırlı olmanızda fayda var.
Bu süreçte aşamadığınız zorluklar karşısında bir uzmandan destek alabilir, süreci beraber yürütebilirsiniz.