Çocuklarda ortaya çıkan yüksek tansiyonun nedenleri erişkin yaşta ortaya çıkan yüksek tansiyondan farklılıklar gösterir.
Öncelikle “yüksek tansiyon hastalığı” tek bir ölçümde tansiyonun yüksek olması durumu değildir. Bazen gerginlik, korku, hastane/doktor kaygısı tansiyonda kısmi yükselmelere yol açabilir. Bu yüzden tek ölçümde yüksek saptandı ise çocuğun kaygı ve korkusunu azaltıp sakin bir ortamda tekrar ölçüm yapılır. Yine yüksek saptanmış ise bu kez tansiyon holter dediğimiz 24 saatlik tansiyon takibi yapılarak ölçülen tansiyonların bir ortalaması hesaplanır ve buna göre yüksek tansiyon var denilir.
Bir de yine çocuklarda yaş gruplarına göre normal tansiyon değerleri bir birinden farklıdır. Buna göre de elbette bir yaklaşım belirleriz. Yani 2 yaşındaki bir çocukla 13 yaşındaki bir çocuğun normal tansiyon ölçümleri farklıdır.
Yüksek tansiyon saptanan çocuklarda bunun nedenlerini mutlaka araştırmak ve ona göre tedavi düzenlemek gerekir. Çocukluk çağında yüksek tansiyon sebepleri büyük oranda böbrek hastalıkları ile ilgilidir. Bunlar içinde yapısal böbrek ve idrar yolu hastalıkları, böbrek dokusu hastalıkları, böbrek ve idrar yolu enfeksiyonları, böbrek ven ve arterlerinde darlıklar, böbrek ve böbreküstü bezi tümörleri önemli yer tutar.
Kalp kaynaklı yüksek tansiyonun çocuklardaki en önemli sebebi ise aort koarktasyonu hastalığıdır. Şah damarının inen kolundaki bir darlık nedeniyle yüksek tansiyon vardır. Bu hastalık kendisini yeni doğan ve erken bebeklik döneminde kalp yetersizliği ile gösterir. Bu dönemde kalp yetersizliği yapmaz ise ilerleyen yaşlarda yüksek tansiyon yapar.
Bunlar dışında bazı hormon bozuklukları, uzun süre kullanılan bazı ilaçlar, vaskülitler ve kollajen doku hastalıkları yine yüksek tansiyona yol açarlar.
Son 20 yıldır dünyada ve ülkemizde yaşam koşullarının ve dinamiklerinin değişmesi sonucu artık sık gördüğümüz obezite, stres gibi faktörlerle yakın ilişkili birincil tipte yüksek tansiyona da artık sık rastlıyoruz çocuklarda. Bu tip yüksek tansiyon, organ sistemleri kaynaklı değildir ve belirli bir organ bozukluğu saptanmaz.
Bir çocukta yüksek tansiyon saptandığında mutlaka yukarda saydığımız sebeplerin olup olmadığına bakmak gerekir.
Sebep bulunur ise öncelikle o durum ortadan kaldırılmalıdır. Yani böbrek hastalığı varsa ilaç veya cerrahi olarak tedavi edilmeli bu arada tansiyon için de gerekliyse ilaç başlanmalıdır.
Aort koarktasyon hastalığı ise darlık bölgesi balon anjio, stent ve ya ameliyat ile ortadan kaldırılmalıdır.
Birincil tipte yüksek tansiyon obezite ve stres, kaygı vb durumlarla birlikte ise daha uzun süren bir tedavi süreci gerekebilir ve tansiyon müzmin bir hal alabilir.
Yüksek tansiyon hele de evre 1-2 seviyelerinde ise bazı hedef organları etkilemiş olabilir. En önemli ikisi kalp ve gözlerdir. Bu yüzden yüksek tansiyon saptanmış hastaların kalbine hem aort koarktasyonunun olmadığını göstermek hem de kalbin etkilenip etkilenmediğini görmek açısından mutlaka bakılmalı, gerekirse takipleri yapılmalıdır.
Birincil tipte tansiyonun takip ve tedavileri, aralıklı tansiyon holter kayıtları günümüzde çocuk kardiyoloji ve çocuk nefrolojisi bölümlerince çağın gereklerine uygun biçimde yapılmaktadır.
Sevgili çocuklarımıza sağlıklı günler ve başarılar dilerim…