Çocukluk dönemi birkaç evreye ayrılır. Yeni doğan dönemi, süt çocukluğu, okul öncesi, okul çağı ve ergenlik devreleri gibi. Çocuklarda kalp hastalıklarının büyük kısmını doğumsal kalp hastalıkları oluşturur ve bunların bir kısmı da yaşam boyu takip gerektirir. Bir kısım kalp hastalığı ise sonradan oluşur ki bunlar akut eklem romatizmasına bağlı kapak tutulumları, miyokardit, perikardit, endokardit gibi hastalıklardır.
Sağlıklı doğan ve büyüyen çocuklarda ilerleyen yıllar ve erişkin döneminde hem kalp sağlığını korumak hem de bütün olarak sağlıklı yaşam için bazı önemli alışkanlıkları edinmek, bir yaşam tarzı geliştirmek önemlidir.
Beslenme tipi ve alışkanlıkları da bunların içerisinde en önemlilerden birisidir. Düzenli beslenme, büyüyen çocuğun bedensel ve zihinsel ihtiyaçlarını karşılamalı, karbonhidrat ve protein, yağ oranları ve vitamin ile mineral içerikleri yeterli olmalıdır. Günlük sıvı alımı her yaş için önemlidir ve çocuklar için de günlük su alımının dengelenmesi ve yeterli olması gerekir. Olmaması gereken ise çağımızda her geçen gün artan fast food tipi beslenmenin ve abur cubur dediğimiz besin değeri olmayan sadece haz amacıyla alınan cips, gazlı içecekler, mısır patlağı, şeker, çikolata gibi ürünlerin temel gündelik beslenmenin önüne geçmesidir. Bu durum önemli ve aslında önlenebilir hastalıklardan birisi olan Obezitenin oluşmasına yol açabilir. Obezite ile mücadele de oluştuktan sonra zorlu bir süreç gerektirir.
Diğer bir olumlu alışkanlık ise egzersiz veya spor yapmaktır. Çocukların kendilerini bilmeye başladıktan itibaren günlük basit egzersizler yapmaya başlamaları veya bir spor etkinliğiyle düzenli uğraşmalarını sağlamak ilerleyen yaşlarında kalp sağlığı açısından önemlidir. Bu egzersizler sabah saatlerinde basit esneme gerilme hareketlerinin öğrenilmesi ve alışkanlık haline getirilmesi olabilir, sabah saatlerinde 10-15 dk ile başlanması uygun olur. Spor faaliyetleri ise erken yaşlarda jimnastik ve yüzme ile başlanabilir, ya da çocuğun istekleri, yetenekleri ve vücut özelliklerine göre belirlenebilir. Futbol, basketbol, voleybol gibi takım oyunları çocuğun sosyal yaşamında da güçlü olmasını, ekip ruhu edinmesini, sorumluluklarını sahiplenmesi konularında da geliştiricidir. Yüzme, tenis, masa tenisi, badminton, atletizm, uzak doğu dövüş sporları gibi bireysel sporlar da zihnen ve bedenen güçlü ve sağlıklı olmak için seçilebilecek alanlardır.
Bir başka sağlıklı alışkanlık da çocuğu bedenen ve ruhen aslında yıpratan televizyon ya da şimdilerde bilgisayar, akıllı telefon ve ipad gibi cihazlar sayesinde ulaşabildikleri ve bir alışkanlıktan çok takıntılı bir tutku haline getirebildikleri saatler süren oyun ve youtube, tiktok, reels gibi videoları izleme durumundan uzak tutabilmek olacaktır. Bunun için yukardaki gibi bir spora yönlendirmek yanında müzikle uğraşmalarını sağlamak, bir enstrüman çalmaya yönlendirmek, resim, edebiyat gibi güzel sanat alanlarıyla ilgilenmelerini sağlamak, kitap okuma ile hayal dünyalarının gelişmesini sağlamak olmalıdır. Bir zanaat ile de tanışmalarını sağlamak ve bunu öğrenmelerine yardımcı olmak uygun olacaktır, mesela basit marangozluk, bahçe işleri gibi.
Bir diğer önemli alışkanlık ve yaşam biçimi de sağlığa zararları %100 bilinen ve bağımlılık yapabilen alışkanlıklardan uzak durmaktır. Bu konuda uyarıda bulunacağım en önemli şey Sigara ve sigara benzeri ürünlerdir. Sigara, birçok organda kanser oluşturma riski olan (akciğerler başta olmak üzere), kalbi besleyen koroner damarlarda tıkanma yaptığı ve kalp krizlerinin en önemli nedeni olduğu bilinen, müzmin solunum problemlerine yol açan, damarlarda sertleşme ile hipertansiyon ortaya çıkmasına neden olan bir sahte keyif aracı, bir sahte dert ortağı, çok gereksiz bir alışkanlıktır. Çocuklar, ebeveynlerini de bir rol model aldıklarından baba veya anne ya da her ikisi sigara içicisiyse küçük yaşlarda sigaraya eğilim gösterebilmektedirler. Ayrıca evde veya çocuğun yakın çevresinde sigara içilmesi onun da pasif içici olarak sigaranın getireceği risklerle karşılaşmasına neden olacaktır, astım bronşit gibi. Sigaradan olabildiğince uzak durulması gereklidir.
Sağlıklı yaşamın bir diğer belirleyeni de yoğun strestir. Stres, ekonomopolitik birçok sebeple olabileceği gibi sadece çocuğu ilgilendiren durumlardan dolayı da ortaya çıkabilir (ebeveynler arası problemler, ebeveyn kaybı, okul uyum problemleri, yaşam çevresinin değişmesi vb). Yaşamın getirdiği şanssızlıklar dışında stresin olabildiğince absorbe edildiği, çocuğun yaşam gerginliklerinden uzak büyümesi de ilerleyen yıllar içerisinde bütünlüklü bir sağlıklı hayatının olmasında önemli bir etkendir.
Alışkanlıklarımızı yeniden gözden geçireceğimiz, çocukların ruh ve beden sağlığına daha fazla dikkat edeceğimiz güzel günler geçirmeniz dileğiyle…
