MUSTAFA ÖZKE
ADANA (GÜNAYDIN) – Her Kurban Bayramı yaklaştığında Kazancılar Çarşısı’nda bir heyecandır başlar. Çekiç sesleri, halk alışverişleri, bıçak bileyletmeye gelen vatandaşlar ve alın teriyle bıçak bileyen esnaflar…
Kurban Bayramı'nda kurbanlık kesimi ve bayramın vazgeçilmezi mangal keyfi için Adana'da bıçak, şiş, mangal hazırlıkları neredeyse tamamlandı.
İşyerinde torunuyla birlikte bıçağın diline can veren Adana’nın ünlü bıçakçısı Hataylı Bileyci 68 yaşındaki Memduh Bayırlı, bayram öncesi işlerin az olduğunu, vatandaşların genellikle bıçakları bileyletmeye geldiklerini söyledi.
Memduh Bayırlı, "Eskiden insanlar kuyruğa girerdi. Şimdi tek tük iş yapıyoruz. Ekmeğimiz çıkıyor, aç değiliz. Mesleğimiz yok olmaya yüz tuttu. Artık, bıçakçılık mesleği de fabrikalaştı" dedi.
HAZIRLIKLAR TAMAMLANDI
Adana denilince ilk akla gelen yerlerden biridir Kazancılar Çarşısı. Kurban Bayramı gelince Bıçakçılar Caddesi'ndeki esnaflar hazırlıklarını yoğunlaştırır. İşyerlerinin önüne kurulan tezgahlarda küçükbaş ve büyükbaş kurban kesimi için değişik boylarda şişler, bıçaklar, satırlar, baltalar ve diğer kurbanlık ihtiyaçlar sergilenmeye başlar.
Diğer yandan da kurban kesildikten sonra Adanalıların vazgeçilmezi olan mangal keyfi için de etlerin dizildiği şişler, kebap yapımında kullanılan mangal, ızgaralar tezgahlarda yerini alır. Kurban kesimi, yüzülmesi satılan bıçakların fiyatı 3 ile 30 lira, etlerin parçalanmasında kullanılan satırlar 20-80 lira, et kıymak için kullanılan zırhlar 25-100 lira arasında değişiyor. Kurbanı asmak için yapılmış kancalar ise 5 lira.
ETİN ÖZELLİĞİNE GÖRE ŞİŞ
Kurban Bayramı’nda kurban kesiminden sonra ilk iş Adana kebabı yapmaya gelir. Kurbanların dağıtımından sonra Adanalılar ya piknik alanlarına gidip ya da evlerinin önünde tadımlık olarak kebap yapmak için mangal yakıyor. Kurban Bayramı'nın ilk üç günü mangal keyfi nedeniyle Adana adeta duman altı oluyor. Kebap yapımında kullanılan malzemelerin vazgeçilmezi mangalın fiyatı boyutlarına göre 15-50 lira arasında değişiyor. Etlerin dizildiği şişlerin fiyatları etlerin türüne göre belirleniyor.
Şişlerin incelikleri ve kalınlıkları da farklı. Ciğerlik şiş 35 kuruş, kuşbaşılık 50 kuruş, kıymalık şiş 2-2.5 lira, patlıcanlık şiş 1.5 liradan satılıyor. Izgaraların fiyatı ise 7.5 ile 16 lira arasında değişiyor.
ÇOCUKLUKTAN BERİ ÇALIŞIYORLAR
Kazancılar Çarşısı’nda Bıçakcılar Caddesi'ndeki esnaflar genelde baba mesleğini yapıyor. Necati Güreş 5 yaşından buyana Bıçakcı Mustafa olarak tanınan babasının bıraktığı yerden bıçakçılığa devam ediyor. Diğerleri de farklı değil. Şu anda 55 yaşında olan Güreş'e özelikle Bayram günleri üniversiteden mezun olan oğlu 21 yaşındaki Furkan yardımcı oluyor. İş güvenliği mezunu Furkan kendi mesleğini yapmak istiyor.
NE ÖLDÜRÜYOR NE GÜLDÜRÜYOR
Bıçakçı ustası Necati Güreş, "Ne öldürüyor ne güldürüyor" diyerek işlerin iyi olmamasından yakınıyor. Kurban Bayramı öncesi özellikle kurban kesiminde kullanılan bıçak ve satır bileyletmek isteyenlerin geldiğini ifade eden Güreş, 2 liraya bileme, 5 liraya da bıçakla sap taktıklarını söyledi. Bayrama sayılı günler kalmasına rağmen satışların çok zayıf olduğuna dikkat çeken Güreş, "Sinek avlıyoruz. Bayram tatilinin 10 güne çıkartılması da işlerimizi kötü etkileyecek. Çünkü, bayramdan önce herkes tatile çıkacak. Adana boşalacak. Bayramdan biz olumsuz etkileneceğiz. Böyle giderse meslek ileride biter" diyor
8 YAŞINDA MESLEK ÖĞRENDİ
Bıçakçı caddesinde Bıçakçı Pekmez olarak tanınan 50 yıllık bıçakçı Fikret Pekmez de 8 yaşında işe başlamış. O da "Baba mesleği" diyor. Pekmez de meslektaşı Güreş gibi işlerin her gün kötüye gitmesinden yakınıyor.
Pekmez, "Esnaflık eskidendi. Artık, arkamızdan gelecek nesil yok. Ortaokul öğrencisini alıp bu mesleği öğretemezsiniz. Çünkü, gelip yapmaz. Ben eskiden kamyon kasnağından 3 kişi ile döverek zırh yapardım. Şimdi bir tane yapanın elini öperim. Meslek yok oluyor" diye konuşuyor
BİLEYLEDİĞİM BIÇAK TIRAŞ YAPAR
Bıçakçılar Caddesi'nde yaptığı bıçaklara imza atıp tüm Türkiye'de ün yapan esnaflar da var. 68 yaşındaki Hataylı Bileyci Memduh Bayırlı 5 yaşında eniştesinin sayesinde işe başlamış. Şimdi yetiştirdiği oğulları Levent ve Nedim ile birlikte bıçakçılık yapıyor. Torununu da yetiştirmeye çalıştığını belirten Memduh usta, "Benim yaptığım bıçak tıraş yapar" diyerek el dövmesi ile yaptığı bıçağı ile kolundaki tüyleri tıraş etti.
Memduh usta da bıçakçı Fikret Pekmez gibi "İşlerimiz eskiden çok iyiydi" diyerek iç çekiyor. Şimdi, kurbanlık kesim malzemelerinin bakkallarda ve büyük marketlerde bile satılmasından yakınan Memduh usta, "Eskiden bu işi 10 kişi yapardı. Şimdi 1001 kişi yapıyor. Eskiden bıçak, şiş, mangal almak için insanlar kuyruğa girerdi. Ekmeğimizi çıkartıyoruz, aç değiliz. Şimdi tek tük gelen var. Gelenlerin çoğu da bıçak, satır bileyletmeye geliyor. Bıçakçı çarşısı diye bir şey kalmadı. Artık, bıçağı da diğer kurbanlık kesim malzemelerinin yapımı da fabrikalaştı" diye yakınıyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: