Gluten son yıllarda adını daha çok duymaya başladığımız bir protein türüdür. Gitgide daha çok anılmasının en büyük nedenlerinden biri glüten alerjisi, glüten intoleransı durumları yaşayan kişilerde oluşan semptomlardan ileri gelmektedir. Bu tip hastalıklara sahip olan çoğu kişi hastalığından habersiz olsa da küçük bir azınlığın bile sadece glüten tükettiği için yaşadığı ciddi rahatsızlar konunun gündemde kalmasının en büyük nedenidir.
Sindirim başta olmak üzere birçok sistemde farklı rahatsızlıklar oluşturabilen glütenin zararlı etkilerinde bir genelleme yoktur. Kişiden kişiye farklı sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Gluten alerjisine sahip olunup olunmadığını anlamak için test yapılması ve uzman görüşü alınması gerekir.
Her yaşta ortaya çıkabilen intolerans durumunda kişiler diyetlerine uyarlarsa genellikle sorunlar ortadan kalkmaktadır. Bu konuda detaylı şekilde bilgilenmek sizde de glüten intoleransı şüphesi olup olmadığını anlamanız, gerekli adımları atmanız açısından faydalı olacaktır. Yazımızda gluten nedir, gluten hassasiyeti ve gluten alerjisi nedir ve glutensiz beslenme nasıl olur, gluten zararları nelerdir gibi soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Gluten Nedir?
● Gluten, yiyeceklerin temel yapı maddelerinden biri olan protein kategorisinde yer alır.
● Türk Dil Kurumu sözlüğünde gluten nedir sorusu için tanım; “Tahıl unlarından nişasta çıkarıldıktan sonra geri kalan albüminli madde” olarak geçmektedir.
● Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi bazı tahıllarda doğal olarak bulunur.
● Gluten proteinleri ıslanınca içlerindeki havayı hapsederler ve elastik bir hale gelirler. Ekmeklere yumuşak yapısını veren ve daha kolay çiğnenebilir bir doku oluşturan yapı glütendir.
● Yulaf, arpa, buğday, çavdar gibi tahıllarda bulunan glüten genelde yapılan hamurun kıvamını artırmak için kullanılır.
● Yiyeceklerin dışında diş macunlarında, kozmetik ürünlerinde, deterjanlarda da glüten bulunabilmektedir.
● Glutenin kimler için nasıl zararları olduğu konusunda genele yönelik net sonuçlar söylemek oldukça zordur. Ancak glutenin zararları ile ilgili yapılan araştırmaların
Gluten Alerjisi Nedir?
● Gluten alerjisi veya glüten hassasiyeti olarak bilinen durum bazı kişilerde glutenli gıdalar yendiği zaman ortaya çıkan rahatsızlıklar bütününe verilen isimdir.
● Semptomlar kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir.
● Gluten alerjisi belirtilerine dair şüpheniz varsa özel kliniklerde glüten alerjisi testi yaptırarak uzman görüşü alabilirsiniz.
● Gluten duyarlılığı glütene karşı dönemsel olarak gelişen ve ortalama 3-5 yıl arasında geçen bir besin alerjisi türüdür. Çölyak ile glüten duyarlılığı karıştırılabilmektedir.
● Çölyak; glütene karşı ince bağırsakta olan rahatsızlıktır ve çok büyük oranda ömür boyu süren bir hastalıktır.
Gluten Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
● Glutene karşı hassasiyeti olan kişilerde iştah kaybı, kusma, mide şişkinliği, kilo kaybı görülebilir.
● Sindirim sistemi sorunları glüten alerjisinde en sık karşılaşılan semptomlardır. Özellikle yemeklerden sonra sancılar, gaz ve bağırsaklarda zorlanma hissedilebilir.
● Sindirim sisteminden sonra ikincil olarak ciltte de belirtiler oluşabilir. Cilt kuruluğu, ciltte kabarmalar olması özellikle dirsek, kol ve kalçada döküntüler ortaya çıkabilir.
● Egzama ve sedefin farklı birçok nedeni olabilmekle birlikte glüten alerjisine bağlı olarak da bu rahatsızlıklar tetiklenebilir ve ciltte tahriş, kaşıntı, yanma oluşabilir.
● Gluten alerjisiyle birlikte sindirim sorunları oluşur ve akabinde kronik yorgunluk ortaya çıkmaya başlayabilir. Uzun vadede devam eden yorgunluk hissi ruh halinin de depresifleşmesini tetikleyebilir.
● Gluten hassasiyeti kalsiyum emilimini zorlaştırır. Bu durum dolaylı olarak kemik ve diş sorunlarının oluşmasına neden olabilir.
● Gluten hassasiyeti olanlarda laktoz hassasiyeti de olabilir ve laktozlu süt mide ağrısına sebep olur.
● Glutensiz bir yaşama geçildiğinde tüm problemler yavaş yavaş ortadan kalkmaya başlar.
Glutensiz Beslenme - Gluten Diyeti Nedir, Nasıl Uygulanır?
● Glutensiz beslenme düzenine geçmek hem hassasiyeti olanların hem de hassasiyeti olmasa bile sağlıklı olmak adına bu tür beslenmeye geçmek isteyenlerin uygulamaya çalıştıkları bir diyettir.
● Ülkemizde glütenin en çok bulunduğu ekmeğe ve makarnaya düşkünlük olduğu için glütensiz diyetin uygulanması biraz zor olabilmektedir.
● Gluten free olan ürünlerin bulunması da bu tip beslenme yaygın olmadığı için zordur ama son yıllarda bu kategori kısmen zenginleşiyor diyebiliriz.
● En sık tükettiğimiz gıdalar arasında; beyaz ekmek, makarna, kek, pasta, poğaça, hazır çorba, çoğu dondurma, soya sosu, cipsler, salam, sucuk, sosis, şekerlemeler, bisküviler, ketçap gibi birçok soslar gluten içermektedir.
● Glutensiz beslenmede buğday, arpa , çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün (bunlar arasında un, bulgur, irmik, şehriye, kuskus kepek sayılabilir) yasaktır.
● Alkollü içecekler arasında; maltlı içecekler, bira, votka, cin de glütensiz beslenmede yasaktır.
● Peki, glütensiz beslenmede alternatif olarak neler yenebilir? Mısır, pirinç, patatesi gönül rahatlığıyla tüketebilirsiniz. Gluten içermeyen unları kullanabilirsiniz ve bu unlardan yapılma gıdaları tüketebilirsiniz (kestane unu, nohut unu, üzüm çekirdeği unu, mısır unu). Yumurta, reçel, bal, baharatlar, sirke, balık, domates, salça, kuruyemiş, et, sebzeler, meyveler, bakliyatlar, katı ve sıvı yağlar da glütensiz beslenmede serbesttir.
Gluten Zararları Nelerdir?
● Glutenin çoğu zararı alerjisi veya hassasiyeti olan kişilerde ortaya çıkar. Gluten ile barışık bir bünyeniz varsa glüten alımı sebebiyle sorun yaşama ihtimaliniz oldukça düşüktür.
● Her şeyin fazlasının zarar olduğu bilinen bir gerçektir ve bu durum glüten için de geçerlidir. Aşırı glüten tüketim glüten zehirlenmesine sebep olabilir.
● Gluten tüketimi kontrolsüz kilo alımını tetikleyebilen bir etkendir. Bu durum porsiyon büyüklüklerinin ayarlanamaması durumunda daha çok ortaya çıkar.
● Prof. Dr. Canan Karatay gluten zararları konusuna dikkat çekerek, "20 türlü hastalığa neden oluyor, bu bilimsel olarak gösterilmiştir. Çünkü vücuda girdiği zaman dost bakterileri öldürüyor, bağımlılık yapıyor." demiştir.
En doğru bilgiler ve sağlıklı sonuçlar için beslenme uzmanına danışınız.
Yorumlar
Kalan Karakter: