MUSTAFA ÖZKE
ADANA (GÜNAYDIN) – Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, Türkçenin farklı dillerden uydurulan kelimelerle kirletildiğini vurguladı.
Prof. Dr. Akalın’ın, İtalya’da ‘Yelkenleri indir ve topla’ anlamına gelen ‘carga la tromba’nın Türkiye’de ‘Karga tulumba’ diye kullanıldığını söylemesi özellikle konferansa katılan edebiyat fakültesi öğrencilerinin dikkatini çekti.
Eski Türk Dil Kurumu Başkanı olan Akalın, kendisinin kurduğu Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi’nde, ‘Adana’nın Söz Varlığından Türkçe’nin Söz Varlığına Kelimelerin Dünyasına Yolculuk’ konulu bir konferans gerçekleştirdi.
TEPEBAĞ’IN ÇOCUĞUYUM
Konferansta ilk sözü alan Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi Müdürü A. Deniz Abik, daha önce de çok değerli konuklarla değişik konferanslar gerçekleştirdiklerini belirterek, Adana’nın kültürüne katkı sağlamaktan onur duyduklarını dile getirdi.
Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın’ın Adana’ya, Adanalılara ve Çukurova Üniversitesi’ne çok büyük katkıları olduğunu dile getiren Abik, şu an Hacettepe Üniversitesi’nde bulunan Akalın’ı Adana’da ağırlamanın sevincini yaşadıklarını anlattı.
Konuşmasına doğma büyüme Adanalı olduğunu söyleyerek başlayan Şükrü Haluk Akalın, “Tepebağ’ın çocuğuyum. Dörtyolda büyüdüm, baraj yolunda yürüdüm. Bu toprakların özünden geldim. Yıllarca bu toprakların çocuklarını eğitmek için mücadele verdim” dedi
19 yıl önce Türkoloji Merkezi’ni kurduklarını anlatan Prof. Dr. Akalın, “O zaman Can Özşahinoğlu’nun büyük desteğini gördük. Prof. Dr. Erman Artun büyük emek verdi. Ondan sonra Prof. Dr. Deniz Abik görevi devraldı. Elbette Tahir Tahiroğlu’nun da büyük emekleri geçti bu merkeze. Emeği geçenlere teşekkür ediyorum” diye konuştu
GİT ABUZER AL GEL
Bir gün inşaatla ilgili bir konuda ustanın kendisini ‘Git abuzer al gel’ diye çarşıya gönderdiğini anlatan Akalın, “Öğrendim ki ustanın abuzer dediği emülzermiş. Meğer emülzeri abuzer diye biliyorlarmış. İşte böyle ilginç şeyler çıkıyor karşımıza” dedi
Prof. Dr. Haluk Akalın şöyle devam etti: “İtalya’da ‘Yelkenleri indir ve topla’ anlamına gelen ‘carga la tromba’, Türkiye’de ‘Karga tulumba’ diye kullanılıyor. İtalyanca bir denizcilik terimi. ‘Sotolimani’ Rumca iç liman demek ama bizim dilimize sütliman olarak uydurulmuş. Senet sepet diye bir şey yok bizde. ‘Sebed’ Arapça’da ‘delil’ demek. Yani bunun aslı ‘Senet sebed’dir. Hile hurda diye bir şey yoktur. ‘Hile hud’ Arapça’da aldatmak anlamına geliyor. Türkiye’de ise bu hile hurda olarak kullanılıyor.
REŞAT ENİS’TEN BUGÜNE
1940-45 yılları arasında Adana’da Bugün gazetesinde yöneticilik yapan Reşat Enis’in ‘Toprak kokusu’ romanından söz eden Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın, o kitapta Adana ağzına dair çok önemli kelimeler bulunduğunu belirtti.
Akalın, gazateci Reşat Enis’in ‘Toprak kokusu’ adlı kitabında Adana ağzının çok iyi kullanıldığını ve günümüze taşındığını ifade etti.
Prof. Dr. Şükrü Haluk Akalın’ın ‘Alganlı’ ‘Şeytan Uçurtması’nı anlattığı sırada salonda duygusal anlar yaşandı. Katılımcılar, ‘Bize çocukluğumuzu hatırlattın’ diye konuştular.
Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi’ndeki konferansa Prof. Dr. Erman Artun başta olmak üzere çok sayıda bilim insanı, öğretmenler, edebiyatçılar ve edebiyat fakültesi öğrencileri katıldı.
Yorumlar
Kalan Karakter: