Hukukumuzda ispat sorunu nedeniyle sıkça tartışma konusu olan ses kaydının delil niteliği oluşturup oluşturmadığına gelin birlikte bakalım.
Öncelikle bilmek gerekir ki delil kavramı ispat için hukuk düzeninin kabul ettiği vasıtalardan biridir. Delil kavramının çok geniş bir kavram olması nedeniyle değerlendirilmelerinde de birtakım sınırlandırmalar getirilmiştir. Bu sınırlandırmalardan birisi de hakkın varlığını ispat etmede kullanılan delilin hukuka uygun olması şartıdır. Tabii ki bu ispata konu olan olayların Yargıtay uygulamalarında birtakım şartların bir araya gelmesiyle delil niteliği taşıyacağı ve tümü değerlendirildiğinde istisnalar kapmasında değerlendirilerek hem ceza hem özel hukukta hukuka uygun elde edildiği varsayılacaktır.
Kayıt yapan kişinin veya yakınları aleyhine işlenen suç veya haksız saldırı, tesadüfen veya ani gelişen bir olay şeklinde ortaya çıkmalıdır. Tesadüfi veya ani gelişmeyen bir olay nedeniyle sistematik ve planlı bir şekilde delil oluşturmak amacıyla yapılan ses kayıtları suç teşkil edecektir. Ses kaydı yapan kişinin, işlenen suç nedeniyle o anda kolluk güçlerine başvurma imkanından yoksun olması gerekmektedir. Kolluk güçlerine başvurarak kanıtların elde edilmesi mümkünse yapılan kayıtlar hukuka aykırı hale gelmektedir.
Ses kaydı yapan kişinin kendisine veya yakınlarına karşı işlenmekte olan (örneğin ; cinsel taciz, cinsel saldırı, hakaret, tehdit, iftira veya şantaj gibi) bir suç söz konusu olduğunda ya da kendisine veya aile birliğine yönelen, onurunu zedeleyen, haksız bir saldırıyı önlemek için kayıt yapması gerekir. Bu durumda kendisine veya bir yakınına karşı işlenen herhangi bir suç veya suç teşkil etmese de haksız saldırı yokken yapılan her türlü kayıt hukuka aykırı olup delil değeri yoktur.
Ses kaydı yapan kişi kaybolma olasılığı bulunan kanıtların kaybolmasını engelleme ve yetkili makamlara sunarak güvence altına almak amacıyla bu kayıtları yapmalıdır. Kayıtların üçüncü kişilerle paylaşılması veya bu amaçla yapılması suç teşkil edecektir. Kayıtların sunulacağı yetkili makamlar idari devlet birimleri, kolluk görevlileri, savcılık veya mahkeme gibi adli makamlardır.
Boşanma davası, alacak davası, tazminat davası gibi özel hukuk davalarında kişinin kendisinin veya bir yakının iddiasını ispatlamak amacıyla bir kereye mahsus yapılan kayıtlar da delil değerine sahiptir. Örneğin (Yargıtay 12. Ceza Dairesi - Karar : 2017/3990) verdiği bir kararında
( Dosya kapsamına göre; resmi nikahlı eşi olan katılan … tarafından şahsına sürekli hakaret edildiğini iddia eden sanık …‘ın, henüz boşanma davasının açılmadığı ve katılanla fiilen birlikte yaşadıkları dönemde, katılanın kendisine yönelik onur, şeref ve saygınlığını rencide eden sözlerini gizlice kaydedip, söz konusu ses kayıtlarını, boşanma davasının görüldüğü mahkemeye vekili aracılığıyla verdiği olayda,
Katılana ait ses kayıtlarını, üçüncü kişi ya da kişilerle paylaştığı ve/veya çoğaltarak dağıttığına ilişkin hakkında bir iddia ileri sürülmeyen sanığın, haksız bir saldırı altında ve başkaca şekilde ispatlanması mümkün olmayan bir hal içerisinde iken, kaybolma olasılığı bulunan delillerin muhafazasını sağlayıp, daha sonra açtığı boşanma davasına sunarak, aile içi geçimsizliğin kaynağının katılanın olumsuz tutum ve davranışları olduğunu ispatlama amacını taşıyan eyleminde, hukuka aykırı hareket ettiği bilinciyle davrandığı kabul edilemeyeceğinden, sanığa yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmaması nedeniyle sanık hakkında CMK’nın 223/2-a maddesi uyarınca beraat hükmü kurulması gerekir )
Unutulmamalıdır ki yukarıda bahsetmiş olduğumuz nedenlerin anlattığımız zorunluluklar dışında gerçekleşmesi durumunda 5237 sayılı TCK maddelerinden olan başkasına ait ses, fotoğraf ve videoları izinsiz ele geçirmek kaydetmek veya yaymak suçlarını teşkil edebilir. Bu kapsam değerlendirildiğinde konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu
özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun oluşmaması hukuka uygunluk şartlarının bütünüyle oluşması gerekmektedir.
*Yine de her türlü ses kaydının kullanıp kullanılmayacağı konusunda avukatınızdan bilgi alınız.
