doğrusu

‘askerde bizim

polisde bizim

vatanda bizim’

kuşkumuz yok elbette!

ama bunları derken

‘de’ ile ‘da’ ayrı yazılır!

***

bir parti teşkilatı

tarafından yazdırılmış!

adana’nın her yanına asmışlar pankartı!

iyi de olmuş ama yanlış!

diyelim ki

yazdıran iyi niyetli

yazan da mı bilmiyor!

bu reklamcılara diplomayı-ruhsatı kim veriyor!

***

aslında

yöneticilerin yanında

yüksek maaşla çalışıp

şişeye bantla yapıştırılmış eşantiyon gibi dolaşanlara bir edebiyat dersi verilmeli bence!

***

etkili iletişim

mevzuat bilgilendirmesi

kurumsallaşma ve kalite

proje üretme gibi

eğitimlerin yanında

‘de’ nerede bitişik, nerede ayrı yazılır o da öğretilmeli!

***

adana sokaklarında

‘canınızda malınızda bize emanet’ yazılı afişler aylarca kaldı

hatta bir yerin giriş kapısına bile asıldı

kimse de çıkıp ‘da’ ayrı yazılır demedi

ertesi gün bile bu yanlış düzeltilmedi

***

diyelim ki yazan yanlış yazdı

bu işi alan firma bilmiyor mu ‘de’ ile ‘da’nın nerede ayrı yazılacağını!

kentin dört bir yanındaki afişleri pankartları benden başka kimse görmüyor mu!

***

daha önce yazmıştım

bir daha paylaşayım

‘canınızda malınızda bize emanet’ derken…

‘da’ ayrı yazılır!

***

zaten biri ek,

biri bağlaç iki türlü ‘de’ var

kendinden önceki sözcüğe bitişik yazılırsa ek olur

‘belediyede, başkanda, arsada, ihalede’ gibi

sözcüğün sonunda eğer ‘t’ ve ‘k’ gibi sert ünsüz varsa, ‘de’ ünsüz benzeşmesine uyarak, ‘te’ye dönüşür

‘tehditte, yolsuzlukta, rüşvette, bankamatikte’ gibi

***

bağlaç olan ‘de’ ise cümleleri birbirine bağlar

kendinden önce gelen sözcükten ayrı yazılır

söz konusu sözcüğü daha önceden geçen aynı görevdeki bir sözcüğe benzerlik ve katılma anlamlarıyla bağlar

***

örneğin hizmet üretilmeyen bir kentte yaşıyorsanız

‘çalışmadan maaş da alıyormuş’ gibi

bir de yağmurlu bir kentte yürüyorsanız

‘artık gondollar da Atatürk caddesinde kullanılacakmış’ gibi

 ***

 ‘de’ bağlacı bazen anlamı pekiştirir

‘ihale de ihale, diye tutturdu’ gibi

bu bağlaç olumsuzluk bildirerek de anlamı pekiştirebilir

‘köyden gelmiş de kenti yönetecekmiş’ gibi

***

ayrıca,

herhangi bir kişinin

seçimi kazanma ve başkan seçilme olasılığının

çok uzak olduğunu

alaylı bir dille anlatmak isterseniz…

‘seçimi kazanacakmış da bir daha başkan olacakmış!’ şeklinde yazabilirsiniz

***

bu kadar bilgiden sonra

demek ki

doğrusu neymiş:

asker de bizim

polis de bizim

vatan da bizimmiş!