2018’de Türkiye’nin de terör örgütü olarak tanımladığı Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) ve beraberindeki gruplar, 27 Kasım’da Halep’in batı kırsalında Suriye ordusuna saldırı başlatmıştı. Örgüt Halep’in büyük bir kısmı ve İdlib’in genelinde hakimiyeti sağlamış ve bu günlerde Hama’yı da ele geçirip gözünü Şam’a dikmişti.
HTŞ olarak bilinen Heyet Tahrir eş-Şam örgütü bu denli hızlı şekilde ilerleyip başarı üstüne başarı gösterince haliyle örgütün başındaki kişi olan Colani bir anda dünya gündemine oturdu.
Peki kimdir bu Colani?
Asıl adı Ahmed Hüseyin el-Şer'adır.
ilk olarak 2003 yılında Irak'ta ABD'ye karşı savaşan silahlı gruplara katıldı.
Daha sonra IŞİD lideri Ebu Bekir el Bağdadi ile çalıştı. Ancak ideolojik farklılıklar nedeniyle IŞİD'den ayrılarak El Nusra Cephesi'ni kurdu.
El Nusra Cephesi daha sonra Hayat Tahrir El Şam (HTS) adı altında faaliyetlerine devam etti.
Bazı değişimler yaptı zamanla.Dini kıyafeti bırakarak askeri üniforma ve modern kıyafetlerle karşımıza çıkmaya başladı. Batı medyasına çeşitli açıklamalarda bulunarak şunları
söyledi: "Ben terörist değilim. IŞİD ve El Kaide geçmişte kaldı.”
Halebi aldığında Halep'teki Hıristiyan nüfusun korunmasına yönelik özel talimat veren Colani Colani, bir söyleşide HTŞ savaşçılarının kentteki bir kilisede çıkan yangının söndürülmesine katıldığını vurguluyor.
Yine aynı söyleşide "Biz terörist değiliz dedi. Hatta HTŞ'yi bile iptal edebiliriz” diyerek dünyaya uzlaşma mesajları gönderiyor.
Colani bu söyleşisinde ayrıca Halep'i geçiş hükümetine teslim etmeye hazır olduğunu da açıklıyor. Tabi bu açıklamaları, onun Suriye'de yeni bir siyasi lider olmak istediğini ve de Esad rejiminin devrilmesiyle oluşacak boşluğu doldurmayı hedeflediğini gösteriyor.
Türkiye ile olan ilişkileri biraz karışık. Hatta çelişkilerle doludur. Yani açıkçası Türkiye’ye güveni pek yoktur. Tabi ki Türkiye, HTŞ'yi terör örgütü olarak kabul etse de, Suriye'nin kuzeyindeki çıkarlarını korumak amacıyla Colani ile irtibata geçmiş olma olasılığı yüksek. Colani ile sadece Türkiye değil Amerika , Ruus hatta İngiliz istihbaratlarının bile diyaloğa geçtiği söyleniyor.
HTŞ'nin Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu ile doğrudan çatışmaya girmekten kaçınmasına bakacak olursa direk ya da dolaylı şekilde Türk istihbaratı tarafından dikkate alındığını ve yine dolaylı da olsa diyaloğa girildiğini söylemek mümkün.
Zaten Türkiye’nin yanı başında yaşanan bu gelişmelere kayıtsız kalması mümkün değil;ki bu nedenle Suriye'deki muhalif güçlerin güçlendirilmesine destek vererek Esad rejimine yönelik baskıyı artırmaya çalışıyor olması da muhtemel.
Colani’nin İsrail istihbaratı ile diyaloğu hangi düzeyde bilemem ama Colani'nin Esad rejimine karşı çıkması ve İran'ın nüfuzunu zayıflatma potansiyeli, bu gelişmelerin İsrail için tabi ki bazı “stratejik avantajlar” yarattığı kesin.
Hepimizin bildiği gibi İsrail'in önceliği İran'ın Suriye'deki nüfuzunun sınırlandırılmasıdır. Bu noktada MOSSAD’ın Colani ile irtibata geçmemesi mümkün değil. Destekleri var mıdır o konuda net somut bir delil yok;ncak daha önce X hesabımda paylaştığım ‘Rejim askerlerinin elinde radyo gibi cihazların patlaması” ve de yine aynı hesabımda paylaştığım “HTŞ İsrail’den ekipman istiyor” haberleri doğruysa bu noktada fazla yorum yapmaya gerek yok. Tabi muhalifler içinde İsrail’i tedirgin eden gurupları da göz ardı etmemek lazım.
Ama her halükarda MOSSAD’ın sıkı markajında olduğunu söylemekte fayda var.
Colani şimdilik Suriye’nin toprak bütünlüğünü, topraklarının bir bütün olarak kalmasını istediğini biliyoruz ama bunun mümkün olmayacağını da aslında kendisi de çok iyi biliyor. Neticede bir yanda PKK/PYD yapılanması ve bir Kürt özerklik bölgesinin oluşturulmaya çalışılması, diğer yanda İran’ın nüfuzunu arttırma çabaları, diğer yanda da Türkiye’nin sınırlarını güvenlik altına almak istemesi nedeniyle oluşturduğu derinlik gibi çok yönlü oluşumlar bütün bir Suriye’yi imkansız hal getiriyor.
Colani, Esed’ karşı zafer kazanan tek lider olmak isteyip uluslararası alanda saygınlık kazanmak istese de geçmişi, yani El Kaide ile geçmişteki bağları ve İŞİD gibi cihatçı gruplarla yaptığı çalışmaları, onu arzuladığı konuma pek de yükseltemeyeceğe benziyor. Arzusu yerine gelir mi bilmem ama şu anda Muhammed Colani şu anda Suriye'nin geleceğinin kilit isimlerinden biri;hatta tek kilit isim diyebiliri.